حکم امر به معروف و آثار تربیتی آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، رشته فقه تربیتی، مجتمع آموزش عالی بنت الهدی، جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران.

2 دکتری، رشته فقه مقارن، مجتمع آموزش عالی بنت الهدی، جامعه المصطفی العالمیه (ص)، قم، ایران.

چکیده

اصل امر به معروف و نهی از منکر یکی از ارکان تعلیمات اسلامی است. عمل به این اصل به نص صریح قرآن کریم و روایات اهل بیت (ع) امت اسلامی را به بهترین امت تبدیل می‌کند. اگر این فریضه از میان برود تعالیم اسلامی از بین رفته و جامعه اسلامی مطلوب تحقق نمی‌یابد. معیار شناخت معروف و منکر از دیدگاه برخی فقها فرامین الهی و حلال و حرام است. برخی دیگر آن را امری فطری می‌دانند. هدف از نوشتار حاضر بررسی حکم امر به معروف و آثار تربیتی آن در جامعه است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در اصل وجوب امر به معروف و نهی از منکر اتفاق‌نظر وجود دارد، اما در اینکه دلیل اصلی وجوب، آیات و روایات است یا حکم عقل، محل بحث و نظر است. طرفداران دسته اول برخی آن را واجب کفایی و برخی دیگر واجب عینی شمرده‌اند. برخی از آثار این اصل در جامعه این است که باعث ایجاد و تقویت حکومت صالحان، اقامه فرایض دینی، گسترش قسط و عدل و سامان یافتن امور می‌شود.
 

کلیدواژه‌ها


  1. * قرآن الکریم

    1. اصفهانی، راغب حسین ‌بن محمد (1412). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دار‌‌القلم.
    2. الآمدی، عبدالواحد (1987). غررالحکم و دررالکم. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
    3. بستانی، فوادفرام (1376). ترجمه کامل المنجد ابجدی المنجد. مترجم: مهیار، رضا. تهران: اسلامی.
    4. تمیمی آمدی، عبدالواحد (1311). غررالحکم و دررالکلم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
    5. حر عاملی، محمد بن حسن (1386). وسائل الشیعه الى تحصیل مسائل الشریعه. محقق: محمد الرازی. بیروت: دار‌‌احیاء التراث العربی.
    6. حرانی، ابومحمد (1393). تحف العقول. مترجم: حسن‌زاده، صادق. قم: آل علی.
    7. الحلی، فخرالدین ابوعبدالله محمد ‌بن احمد ‌بن ادریس عجلى حلى (1410). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین.
    8. خوانساری، احمد (1355). جامع المدارک فی شرح المختصر النافع. مترجم: غفاری، علی‌اکبر. تهران: مکتبه الصدوق.
    9. خوانساری، جمال‌الدین (1385). شرح خوانساری بر غررالحکم و دررالکلم. تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
    10. دیلمی، حسن ‌بن ابی الحسن (1376). ارشاد القلوب. مترجم: طباطبایی، سید عباس. قم: انتشارات جامع المدرسین.
    11. رضی، ابوالحسن محمد ‌بن الحسین‌ بن موسی (1379). ترجمه نهج‌البلاغه. دشتی، محمد. قم: انتشارات مشرقین.
    12. شهید اول، محمد ‌بن مکی ‌بن محمد شامی (بی‌تا). الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه. قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین.
    13. شهید ثانی، زین‌الدین ‌بن علی ‌بن احمد (1387). روضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. محقق: کلانتر، سید محمد کلانتر. قم: قدس.
    14. شهید ثانی، زین‌الدین ‌بن علی ‌بن احمد (1413). مسالک الافهام فی شرائع الاسلام. قم: موسسه معارف اسلامی.
    15. شیخ صدوق، ابن بابویه محمد ‌بن علی (1393). ثواب الاعمال و عقاب الاعمال. قم: شمیم کوثر.
    16. شیخ طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا). الاقتصاد الهادی الى طریق الرشاد. بی‌جا: تهران: بنیاد فرهنگی امام رضا(ع).
    17. طباطبایی، محمدحسین (1391)، المیزان. بیروت: مؤسسه آل علمی للمطبوعات.
    18. طبرسی، فضل ‌بن حسن (1384). مجمع البیان فی التفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو.
    19. طوسی، محمد ‌بن حسن (1365). تهذیب الاحکام. تهران: دار‌کتب الاسلامیه.
    20. فرشی، علی‌اکبر (1377). مفردات نهج‌البلاغه. تهران: مرکز فرهنگی نشر قبله.
    21. فیومی، احمد ‌بن محمد (1396). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر. بیروت: طلیعه نور.
    22. قرائتی، محسن (1321). امر به معروف و نهی از منکر. تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
    23. قرشی، علی‌اکبر (1412). قاموس قرآن. قم: دار‌الکتب الاسلامیه.
    24. کاشف الغطا، شیخ جعفر (بی‌تا). کشف الغطا، عن مبهمات الشریعه الغراء. قم: مرکز النشر التابع لمکتب الاعلام الاسلامی.
    25. کاظمی، الفاضل (بی‌تا). مسالک الأفهام إلى آیات الأحکام. تهران: مرتضویی.
    26. کلینی، ابو‌جعفر (1407). اصول کافی. تهران: انتشارات علمیه اسلامیه.
    27. محقق حلى، نجم‌الدین جعفر ‌بن حسن (1408‌). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام. محقق: محمدعلى بقال‌، عبدالحسین. قم: مؤسسه اسماعیلیان.‌
    28. مکارم شیرازی، ناصر (1337). تفسیر نمونه. تهران: دار‌الکتب اسلامیه.
    29. موسوی بجنوردی، سید محمد (1390). مباحث حقوقی تحریر الوسیله. تهران: انتشارات مجد.
    30. موسوی خمینی، روح‌الله (1369). توضیح المسائل. قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین.
    31. موسوی خمینی، روح‌الله (1385). تحریر الوسیله. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
    32. النجفی الجواهری، الشیخ محمدحسن (1362). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. محقق، قوچانی، عباس. بیروت: دار‌احیاء التراث العربی.

    33. نوری، حسین (1408). مستدرک الوسائل و مستنبط الوسائل