چیستی و قلمرو آزادی در قرآن و فقه با تأکید بر بیانیه گام دوم انقلاب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌پژوه کارشناسی فقه واصول، از کشور افغانستان، مجتمع آموزش عالی بنت‌الهدی، جامعه‌المصطفی العالمیه، قم، ایران

2 دانش‌پژوه کارشناسی فقه واصول، از کشور افغانستان، مجتمع آموزش عالی بنت‌الهدی، جامعه‌المصطفی العالمیه، قم، ایران.

چکیده

آزادی از مهمترین بحث‌های اسلامی و اجتماعی است و همواره مورد بحث همه متفکرین و اندیشمندان جهان اسلام بوده و برای اثبات این مفهوم به آیات قرآن و فقه تمسک شده است. پژوهش حاضر به‌روش تحلیلی-توصیفی و مطالعه کتابخانه‌ای درصدد است نشان دهد که اسلام و مبانی فقهی آن یعنی، قرآن، فقه و بیانیه گام دوم نه‌تنها تعارضی با آزادی ندارد، بلکه قرن‌ها پیش از غربیان خود منادی و نظریه‌‌پرداز آزادی انسان بوده است. این درحالی‌ است که غربی‌ها ادعا دارند اندیشه آزادی انسان‌ها ریشه در تفکر و ایدئولوژی‌های غربی دارد، اما با تمسک به منابع اسلامی نادرستی این ادعا روشن می‌شود. اندیشه اسلامی سال‌ها قبل از تحولات اجتماعی و سیاسی جهان غرب برخی از مبانی و اساس تفکر آزادی انسان‌ها را مطرح کرده است. در تحقیق حاضر با استخراج مبانی قرآنی و فقهی، آزادی با تأکید بر بیانیه گام دوم، حریم و محدوده آن بررسی شده است. دستاورد‌ها و نتایج تحقیق عبارتند از: مفهوم آزادی، آزادی در قرآن و فقه، جایگاه آزادی در بیانیه گام دوم انقلاب و آزادی‌های فردی.
 

کلیدواژه‌ها


  1. * قرآن مجید

    1. اسحاقی، حسین (1384). آزادی در اسلام و غرب. تهران: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.
    2. ایازی، سید محمدعلی (1380). آزادی‌ در قرآن. تهران: مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر.
    3. بهادری جهرمی، علی (1392). نگاهی به آزادی، راهکارهای تأمین و محدودیت‌های آن در سیره امیرالمؤمنین (ع). نشریه مطالعات حقوق بشر اسلامی، 2(4)، 71- 88.
    4. حرعاملی، محمد بن حسن (1986م). وسائل الشیعه. بیروت: دار احیاء التراث.
    5. سعادتی‌فرد، محمدرضا (1399). آزادی یعنی، آزادی. قم: خط مقدم.
    6. شیرخانی، علی (1386). آزادی از نگاه اسلام شیعی. تهران: انتشارات اسناد انقلاب اسلامی.
    7. طاهری، مهدی (1400). مبانی فقهی آزادی و ابعاد آن. نشریه یافته‌های فقهی معارفی، شماره2، 3- 18.
    8. طباطبایی، محمدحسین (1374). ترجمه تفسیر المیزان. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    9. عربشاهی مقدم، عبدالمهدی (1393). مبانی فقهی اسلام و آزادی‌های سیاسی-اجتماعی. نشریه علمی-پژوهشی، 2(7)، 119-136.
    10. فخررازی، محمد بن عمر (1420). مفاتیح الغیب (التفسیر الکبیر). بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
    11. قدردان ملکی، محمدحسن (1382). آزادی در فقه و حدود آن. قم: مؤسسه بوستان کتاب.
    12. گنج خانلو، سکینه.، و قاسمی، سید احمدرضا (1400). بررسی آزادی در بیانیه گام دوم انقلاب با رویکرد فقهی. نشریه دانش‌های قرآنی در گام دوم، شماره168، 167-189.
    13. لک‌زایی، شریف.، و کیخا، نجمه (1394). بررسی مفهوم آزادی ازمنظر قرآن کریم. نشریه یافته‌‌های فقهی معارفی، 2(4)، 89-166.
    14. محمدی، فاطمه.، سبحانی چگینی، فرزانه.، و ریاحی، زینب (1400). رابطه دین و آزادی براساس آیه «لا اکراه» در تفسیر مفاتیح‌الغیب و المیزان. نشریه علمی-تخصصی مطالعات قرآنی نامه جامعه، 19(38)، 37-57.
    15. محمدی، منوچهر (1385). آزادی در نگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    16. مطهری، مرتضی (1371). انسان کامل. تهران: انتشارات صدرا.
    17. مطهری، مرتضی (1389). مجموعه آثار. قم: انتشارات صدرا.
    18. میراحمدی، منصور (1387). مفهوم آزادی از دیدگاه مسلمانان. قم: مؤسسه بوستان کتاب.